Stan patologiczny

W ocenie równowagi kwasowo-zasadowej ustroju największe znaczenie praktyczne mają, dające się określać, układy buforowe przestrzeni wewnątrznaczyniowej. Największą pojemność mają układy buforowe krwinek czerwonych, głównie homo- globinowe, ok. 80%, oraz mniejszą białka osocza, ok. 14%, układ wodorowo-węgla- nowy, C02 – 6% i układ fosforanowy – 1,5%. Bufor: wodorowęglan sodowy + + kwas węglowy jest, dzięki łatwemu usuwaniu C02 przez płuca, czynnikiem odgrywającym zasadniczą rolę w szybkich zmianach równowagi kwasowo-zasadowej i stanowi podstawowy element oceny laboratoryjnej tych zaburzeń.

W warunkach prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej stężenie jonów wodorowo-węglanowych utrzymywane jest głównie przez nerki w granicach 24-28 mmol/1, średnio 26 mmol/1. Stężenie kwasu węglowego, C02+H20, utrzymywane jest, przy prawidłowej czynności układu oddechowego, na poziomie 1,2-1,35 mmol/1, średnio 1,3 mmol/1. Przy uwzględnieniu stałego współczynnika rozpuszczalności C02 odpowiada to prężności dwutlenku węgla PaC02 = 4,66 – 6 kPa (35-45 mm Hg), średnio 5,33 kPa (40 mm Hg). Stężenie wolnych jonów wodorowych w roztworze wynosi wtedy 36-46 nmol/1, co odpowiada pH 7,35-7,45, przy zachowanym prawi-dłowym stosunku kwasu węglowego do wodorowęglanu 1:20 H+ = 40 nmol/1, pH = 7,4. Jednocześnie jednak w warunkach patologicznych obserwuje się dość znaczne przesunięcie w zakresie przedstawionych parametrów. Zdolność przeżycia ustroju jest ograniczona wartościami stężenia jonów wodorowych od 16 nmol/1, pH 7,S, w stanach zasadowicy do 160 nmol/1, pH 6,8, w przypadkach kwasicy.

Stan patologiczny zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej możemy podzielić na dwie grupy: 1) zaburzenia o typie oddechowym, w których pierwotną przyczyną jest nieprawidłowa eliminacja dwutlenku węgla, oraz 2) zaburzenia typu metabolicznego, nieoddechowego, w których przyczyną pierwotną jest zwiększenie zawartości jonów wodorowych (tab. 1-4).