Brzanka

W krainie brzany nie ma już lipieni, rzadsza staje się brzanka. Przewodnictwo gatunkowe przejmuje teraz silna ryba karpiowata – brzana. Ze starego natomiast kompletu pozostały stada świnek, nie brakuje kleni i jelców. Do charakterystycznych dla krainy zjawisk należy częsta już obecność nierozdzielnej pary – bolenia i uklei. Ta ostatnia, raczej nieczęsta w krainie lipienia, zwiększa teraz wybitnie szeregi drobiazgu, pośród którego dostrzegamy znajomą z górnego piętra – piekielnicę, przy dnie liczne stada kiełbi oraz zastępczynię śliza – kozę. Gdzieś w połowie krainy jawi się już regularnie jaź, ale jeszcze przed nim zauważmy liczną, bo wreszcie znajdującą odpowiednie warunki rozwojowe – płotkę. Za nią cieniem postępuje szczupak. Poza boleniami i szczupakami zjawiają się drapieżne okonie, stają się coraz liczniejsze sumy i węgorze. Rzekę krainy brzany zaliczamy już -do nizinnych, czego widomym znakiem jest fakt , że zamarza w surowe zimy. Trudniej dostrzec inną cechę wyróżniającą – dużą różnicę notowanych w ciągu roku temperatur , przekraczającą w zwykłe lata 20°C. Z tego m.in. powodu zmniejsza się okresowo ilość tlenu w wodzie, co daje szanse gatunkom nowym, wymienionym w średniej grupie tlenowych wymagań ; dyskryminuje natomiast gatunki o wysokich wymaganiach.

Więcej o…
Płynie wypełniając wydłużoną, wijącą się nieckę terenową. Poza obrysem brzegów charakteryzują ją: profile podłużne, których elementem jest linia dna, opisująca jego spadek i ukształtowanie, oraz profile poprzeczne – prostopadłe do biegu rzeki. Nas interesują te ostatnie. Jeden z nich przedstawiony jest na rysunku 10. Stosowane w opisie rysunku nazwy nie mają cech normatywności. Występujące w żywej mowie i literaturze wyrazy związane znaczeniowo z rzeką bywają stosowane dość dowolnie. Przykładem tego jest choćby ?łacha”, która raz znaczy wynurzony z wody fragment płaskiego dna, drugi raz – obszerną, przybrzeżną lub przyrzeczną płyciznę. Poza wieloznacznością, mnóstwo wśród nich regionalizmów. Nazewnictwo związane z rzeką oczekuje dopiero opracowania. Rzeka nizinna płynie doliną zwykle bardzo obszerną, jakby nie na jej miarę skrojoną; spadek to po prehistorycznych rzekach polodowcowych. Zauważmy w terenie dość ostre krawędzie – skarpy tych pradolin – zwane terasami lub tarasami. Ruch wody w rzece odbywa się łożyskiem utożsamianym z korytem. My w zasadzie korytem będziemy nazywać główną lub wydatną osiową wklęsłość – rynnę denną wyżłobioną w łożysku. Takie nazewnictwo będzie nam potrzebne do rozróżnienia koryta głównego od koryta drugorzędnego, np. bocznego.